Van krijtbord naar digitale innovatie

Niet zo heel lang geleden zag een schooldag er heel anders uit dan nu. Leerkrachten noteerden de aanwezigheden met pen in registers, die vervolgens aan de deur werden gehangen. Iemand van het secretariaat kwam deze lijsten ophalen om ze handmatig te verwerken. Rekensommen en andere opdrachten werden op het krijtbord geschreven, en leerlingen schreven ze netjes over in hun schriften. Het piepende geluid van krijt en de witte stofwolken van de bordenwisser hoorden bij de dagelijkse routine. Alles gebeurde met de hand, zonder digitale hulpmiddelen. 

Tegenwoordig kennen kinderen deze werkwijze niet meer. Digitalisering heeft het onderwijs volledig veranderd: aanwezigheden worden met één klik in een digitaal systeem geregistreerd, en sommen verschijnen op interactieve borden of tablets. Het gemak en de efficiëntie zijn enorm toegenomen.  

Oorspronkelijk had digitalisering slechts één betekenis, namelijk het proces om fysieke data om te zetten in digitale data. Een uitstekend voorbeeld hiervan is het inscannen van een rapport. De term digitalisering heeft echter meer betekenissen gekregen en het digitaliseren van procedures is tegenwoordig ook één van de betekenissen. 

Digitalisering met visie: drie belangrijke vragen

Digitalisering is niet enkel een technische verandering, maar vraagt om een duidelijke visie. Zoals Guus Beenhakker (2019) benadrukt, is het belangrijk om vooraf drie vragen te stellen:

• Menselijk: is dit wenselijk en zijn de betrokkenen er tevreden mee?
• Zakelijk: Is dit levensvatbaar en wat zijn de opbrengsten?
• Technisch: Is dit technisch haalbaar?

Zonder een goed uitgewerkt plan kan digitalisering voelen als een last in plaats van een verbetering. 

De kracht van digitalisering

Technologie creëert mogelijkheden voor zowel flexibel als op maat gemaakt leren, zoals blijkt uit het rapport van de OECD, waarin het belang van digitale tools voor een toegankelijker onderwijs benadrukt wordt (OECD, 2021).  

Daarnaast zijn er praktische voordelen die digitalisering aantrekkelijk maken, zoals:

• Snellere toegang tot informatie.
• Eenvoudig delen van informatie met collega’s en ouders.
• Automatische berekeningen en analyses, zoals gemiddelde rapportcijfers.
• Minder papierverbruik, wat duurzamer is.
• Flexibiliteit in werken, omdat het overal en altijd kan.
• Verbeterde zoekfunctionaliteit (Beenhakker, 2019). 

Het onderwijs is enorm hard beginnen digitaliseren sinds de coronapandemie.  Digitalisering in Vlaanderen werd gestimuleerd door het Digisprong-plan, dat een investering van 375 miljoen euro omvatte om scholen te ondersteunen bij de invoering van digitale technologie. Het is niet alleen een financiering voor hardware zoals laptops en tablets, maar ook voor begeleiding om leerkrachten digitaal sterker te maken (Weyts, 2020).